فهرست اموال مصادره شده
در طیّ این دو روز، همانند سه روز گذشته، حضرت صدّیقه طاهره مراجعههایی برای بازپسگیری اموال خویش دارند. تاریخ حكایت میكند كه تا روز نهم، غیر از باغهای هفتگانه و فَدَك، بقیّه اموال، توسّط دستگاه خلافت غصب شده است. (علّت مصادره نشدن این باغها قابل بررسی است؛ به لحاظ سیاسی، مصادره این مِلك برای دستگاه خلافت تبعات سنگینی میتوانست داشته باشد و بنیهاشم را كه ازعایدات این باغها بهرهمند بودند، از پوسته مخالفت ضمنی درآورده و به ستیز علنی با حكومت ِوقت وارد میكرد.) این اموال، شامل مواردی فقهی مانند ارث و خُمس میشوند كه ابوبَكر، به بهانه حدیث مجعول «پیامبران ارث نمیگذارند» تمامی این اموال را غصب میكند. در پی مراجعههای حضرت زهرا برای بازپسگیری ارث و خُمس، خلیفه ادّعا میكند كه حتّی خُمس هم متعلّق به ایشان نیست و خلیفه، تقسیم آن را به عهده خواهد داشت. در تاریخ اشاره شده است كه در برخی از مراجعهها، عبّاس عموی پیامبر، حضرت زهرا را همراهی میكرده است. البتّه هیچ یك از این موارد، تأثیری در روند مصادره اموال پدید نمیآورَد و تا پایان خلافت ابوبَكر، هیچ كدام از این اموال مسترد نمیشود. نكته قابل توجّه در این ماجرا این است كه سهم همه مسلمانان از محصول و زمین خَیبَر و اراضی بنینَضیر ـ از جمله سهم شخصِ خلیفه اوّل، خلیفه دوم و دخترانشان ـ محترم شمرده میشود. جالبتر آن كه دختر خلیفه اوّل، در حجره و خانهای زندگی میكند كه میراث رسول خدا و «ارث پیامبر» است. وی پس از چندی، منزل و حجره شخصیِ رسول خدا را نیز تصرّف میكند تا در آینده، پدر خویش را در آنجا و در كنار قبرِ پیامبر دفن نماید. وی بعدها خانه خود و خانهرسول خدا را با این شرط كه تا پایان حیات در تصرّف خودش باقی بماند، به بهایی گزاف به خلفای وقت میفروشد. این برخوردهای دوگانه در باب «ارثگذاری انبیا» تأمّلبرانگیز است.
اموال صدّیقه طاهره سلام الله علیها به شرح زیر است:
ردیف | نام اموال | نحوه تملّك صدّیقه طاهره | ارزش تقریبی | محل استقرار |
---|---|---|---|---|
1 | فَدَك | هبه(در زمان حیات رسول الله) | زیاد | همجوار خَیبَر |
2 | باغهای هفتگانه | هبه | متوسّط | مدینه |
3 | بخشهایی از دژ القَموص از منطقه الكـتیبه | 1 ـ ارث 2 ـ سهم ذِیالقُربا از خُمس |
زیاد | خیبر |
4 | باقیمانده | ارث | متوسّط | مدینه |
5 | بازار مَهزور | ارث | متوسّط | مدینه |
6 | دژ سُلالِم | ارث | بسیار زیاد | خَیبَر |
7 | دژ وَطِیح | ارث | زیاد | خَیبَر |
8 | وادی القُری | ارث | بسیار زیاد | بین خَیبَر و شام |
9 | تَیماء | ارث | زیاد | بین خَیبَر و شام |